معاشرت کریمانه

امام رضا (ع)

 مؤمن کسی است که چون نیکی کند شاد و چون بدی کند استغفار نماید.

عیون اخبار الرضا علیه السلام/ ج2/ ص4

معاشرت کریمانه
حضرت رضا علیه السلام در برخورد با دیگران چه سبکی داشتند؟ از اخلاق کریمة آن بزرگوار یاد کنید.
نوع برخورد و معاشرت پسندیده امام به گونه ای بود که بدون استثناء در دل های مردم نفوذ فراوان داشتند. همواره متبسم و خوش رو بودند و می فرمودند: «عیسی علیه السلام می گریست و می خندید؛ ولیکن یحیی علیه السلام می گریست و نمی خندید. سیره عیسی علیه السلام نیکوتر است.»

امام در معاشرت نیکو، سرآمد و مثال زدنی بودند. ابراهیم بن عباس می گفت: «امام رضا علیه السلام با سخن هرگز به هیچ کس جفا نکردند و کلام کسی را نبرید تا مگر شخص از گفتن باز ایستد. حاجتی را که می توانست برآورده سازد، رد نمی کرد. پاهایش را دراز نمی کرد و هرگز رو به روی کسی که نشسته بود، تکیه نمی داد و هیچ کس از غلامان و خادمان خود را دشنام نمی داد. هرگز آب دهان بر زمین نمی افکند و در خنده اش قهقهه نمی زد؛ بلکه تبسم می نمود.»

مردم به راحتی به حضور امام می رسیدند و خواست و سؤال خویش را طرح می کردند؛ زیرا حضرت بعد از اینکه از نماز و سجده خود فارغ می شدند، جلوس می کردند، مردم در خدمت شان حاضر می شدند و احتیاجات خود را عرضه می داشتند.

امام علیه السلام با مردم بسیار نرم و آرام سخن می گفتند و درباره کسی سخن ناروا بر زبان نمی راندند. هرکس با وی صحبت می کرد، آن حضرت به سخنان او گوش می دادند و تا مطلب او تمام نمی شد، سخن او را قطع نمی کردند. این سفارش را به یاران خود می فرمودند: «هرگاه با مردی حضوری خواستی سخن بگویی، او را با کنیه مخاطب قرار بده و هرگاه خواستی از کسی که غایب است، سخن بگویی، او را با نامش عنوان کن.»

امام رضا علیه السلام با زیردستان و خادمان خود با مهربانی و ملایمت رفتار می کردند. هنگامی که تنها می شدند، همه آنان را از بزرگ و کوچک جمع می کردند و با آنان سخن می گفتند. ایشان به آنان انس می گرفتند و آنان با او. در تنهایی، هنگامی که برای امام غذا می آوردند، آن حضرت خادمان و حتی دربان و نگهبان را بر سر سفره شان می نشاندند و با آنها غذا می خوردند.

مردی از اهالی بلخ می گفت: در سفر خراسان با امام رضا علیه السلام همراه بودم. روزی سفره گسترده بودند و امام همه خدمتگزاران و غلامان حتی سیاهان را بر آن سفره نشاندند تا همراه او غذا بخورند. به امام عرض کردم: «فدایتان شوم. بهتر است اینان بر سفره ای جداگانه بنشینند.» فرمود: «ساکت باش. پروردگار همه یکی است، پدر و مادر همه یکی است و پاداش هم به اعمال است.»

حضرت به آمد و شد مؤمنان با یکدیگر، تأکید داشتند و می فرمودند: «سخی از غذاهای او بخورد؛ تا مردم هم در سر سفره او حاضر شوند و از غذاهای او بخورند؛ اما بخیل برای اینکه مردم از طعام او نخورند، از خوردن طعام دیگران خود داری می کند.»

ایشان مهمان را دوست می داشتند و بر اکرام او پای می فشردند. شبی امام میهمان داشتند. در میان صحبت، چراغ نقصی پیدا کرد. میهمان امام دست پیش آورد تا چراغ را درست کند. امام نگذاشتند و خود این کار را انجام دادند و فرمودند: «ما گروهی هستیم که میهمانان خود را به کار نمی گیریم.»

تواضع و فروتنی امام مثال زدنی بود. روزی شخصی که امام را نمی شناخت، در حمام از امام خواست تا او را کیسه بکشد. امام علیه السلام پذیرفتند و مشغول شدند. دیگران امام را بدان شخص معرفی کردند و او با شرمندگی به عذرخواهی پرداخت؛ ولی امام بی توجه به عذر خواهی او همچنان او را کیسه می کشیدند و او را دلداری می دادند که طوری نشده است.

امام در کنار تأکید بر معاشرت کریمانه با مردم، درباره معاشرت با اشرار هشدار می دادند و می فرمودند: «هرگاه شنیدی مردی حق را انکار می کند یا تکذیب می نماید یا اهل حق را دشنام می دهد، از نزد او برخیز و با او مجالست مکن.»

منبع: کتاب سبک زندگی، معاونت تبلیغات و ارتباطات اسلامی آستان قدس رضوی

پی نوشت ها

1- ذهبی، سیر اعلام، ج1، ص 121

2- کافی، ج2، ص 666

3- اربلی، کشف الغمه، ج2، ص 316

4- عیون اخبار الرضا علیه السلام، ج2، ص179

5- همان

6- عیون اخبار الرضا علیه السلام، ج2، ص184

7- همان

8- کافی، ج2، ص671

9- کافی، ج8، ص 230

10- کافی، ج4، ص 41

11- کافی، ج6، ص 283

12- مناقب، ج4، ص 362

13- تفسیر العیاشی، ج1، ص 281

منبع:

zendegirazavi.aqr.ir

/پایگاه اطلاع رسانی هیئت محبان المهدی (عج)