چرا تنها برای اباعبدالله(ع) اربعین می‌گیرند؟

امام صادق علیه السلام :

آسمان تا چهل روز، بر حسین علیه السلام خون گریست و زمین تا چهل روز، با [وزش بادِ] سیاه گریست و خورشید تا چهل روز، با گرفتگى و سرخ شدن گریست.

بحار الأنوار: ج ٤٥، ص ٢٠٦، ح ١٣

یک اربعین برای غمت گریه کرده ام
بی وقفه پای هر علمت گریه کرده ام
در آرزوی آن حرمت گریه کرده ام
با شعر های محتشمت گریه کرده ام

اربعین

روز 20 صفر ـ یعنی اربعین ـ زمانی است که حرم امام حسین (ع‌) یعنی کاروان‌اسرا، از شام به مدینه مراجعت کردند. و روزی است که جابر بن عبدالله بن‌حرام انصاری‌، صحابی رسول خدا (ص‌)، از مدینه به کربلا رسید تا به زیارت‌ قبر امام حسین (ع‌) بشتابد و او نخستین کسی است از مردمان که قبر آن‌حضرت را زیارت کرد.

در روز اربعین  زیارت امام حسین (ع‌) مستحب است واین زیارت‌، همانا خواندن زیارت اربعین است که از امام عسکری (ع‌) روایت ‌شده که فرمود: علامات مؤمن پنج تاست‌: خواندن 51 رکعت نماز در شبانه‌روز ـ نمازهای واجب و نافله و نماز و شب ـ به دست کردن انگشتری دردست راست‌، برآمدن پیشانی از سجده‌، و بلند خواندن بسم الله الرحمن‌الرحیم در نماز.

شیخ طوسی سپس متن زیارت اربعین را با سند به نقل از حضرت صادق علیه ‌السلام آورده است‌: السلام علی ولی الله و حبیبه‌، السلام علی خلیل الله ونجیبه‌، السلام علی صفی الله و ابن صفیه‌...

چرا تنها برای اباعبدالله(ع) اربعین می‌گیرند؟

این مطلبی است که شیخ طوسی‌، عالم فرهیخته و معتبر و معقول شیعه در قرن‌پنجم در باره اربعین آورده است‌. طبعا بر اساس اعتباری که روز اربعین در میان ‌شیعیان داشته است‌، از همان آغاز که تاریخش معلوم نیست‌، شیعیان به حرمت‌ آن‌، زیارت اربعین می‌خوانده‌اند و اگر می‌توانسته‌اند مانند جابر بر مزار امام ‌حسین (ع‌) گرد آمده و آن امام را زیارت می‌کردند. این سنت تا به امروز درعراق با قوت برپاست‌ و شاهدیم که میلیونها شیعه عراقی و غیر عراقی در این روز بر مزار امام حسین (ع) جمع می شوند.

از میان اهل بیت عصمت و طهارت، تنها برای اباعبدالله الحسین(ع) مراسم اربعین می‌گیرند، مرکز مطالعات و پاسخگویی به شبهات حوزه علمیه قم درباره چرایی این موضوع این چنین می‌گوید:

زنده داشت نام و یاد امام حسین(ع) به سفارش همه معصومین بوده است، چون انقلاب و قیام امام حسین(ع) در مقابل امویان و دستگاه جور یزید راه اصلاحی و صراط مستقیمی بود که راه درست را از نادرست نمایان کرد، از این روی پیامبر و همه ائمه و پیشوایان برای زنده نگه داشتن یاد ایشان توصیه‌های بسیاری کردند تا عزاداری امام حسین(ع) برای همیشه به درستی و کامل اقامه شود، برای نمونه امام عسکری(ع) زیارت اربعین را یکی از علائم و نمادهای شیعه می‌داند.

از این‌رو شیعه در این روز هر جا که باشد، زیارت اربعین را می‌خواند تا راه سرخ امامت برای همیشه زنده باشد، ویژگی‌ها و معنویتی که در عزاداری امام حسین(ع) هست و تأکیداتی که در روایات به این مطلب وجود دارد برای هیچ یک از معصومین نیست، همچنین همه ائمه برای امام حسین(ع) عزاداری کرده‌اند، از این روی عزاداری روزهای سوم و هفتم و اربعین و در ایام دیگر روزهای محرم و صفر و اساساً در هر مناسبتی روضه و ذکر مصائب اهل بیت امام حسین(ع) و وقایع روز عاشورا سفارش شده، بنابراین مردم برای درگذشتگان خود مجلس عزا به پا می‌دارند، اما در این مجالس نیز روضه امام حسین(ع) خوانده می‌شود، ضمن اینکه تعظیم نام امام حسین(ع) در حقیقت تکریم همه ائمه و خوبان و خوبی‌هاست.

پرسش دیگری که مطرح می‌شود این است که معنی جمله «کشته شده اشک» در زیارت اربعین به چه معناست،  در پاسخ باید گفت:

از مقدس‌ترین و با فضیلت‌ترین زیارت‌هایی که در فرهنگ دینی وارد شده است، زیارت قبر اباعبدالله الحسین(ع) است و برای زیارت هیچ امامی به این اندازه سفارش نشده، به طوری که ترک آن برای شیعه‌ای که توان زیارت را دارد، امری ناپسند شمرده شده و به نوعی لازم است چنان چه امام صادق(ع) فرمودند:

زیارت حسین بن علی(ع) بر هر کس که او را از سوی خداوند «امام» می داند، واجب است.(1)

زیارت یکی از راه‌های یاد و احیای اهداف امام حسین(ع) و الگو قرار دادن تفکرات ناب آن حضرت است و زیارت اربعین یعنی چهلمین روز شهادت آن حضرت و روز بیستم صفر یکی از با فضیلت ترین زیارت‌هاست و امام حسن عسکری(ع) خواندن زیارت اربعین را یکی از علامت‌های مؤمن می‌شمارند.(2)

در فرازی از این وصیت چنین آمده است: «وصل علی الحسین المظلوم، الشهید الرشید، قتیل العبرات و ....»(3)؛ و درود فرست بر حسین مظلوم، شهید رشید، کشته شده اشک‌ها و...

«العبرات» از عبره است یعنی گریه‌ای که از سینه بیرون آید و کنایه از کسی است که با یادآوری مطلب و یا شخصی بغض گلویش را می‌گیرد و چشمانش اشک آلود می‌شود و مراد از اینکه امام حسین(ع) کشته شده اشک‌هاست، به این است که هر کس امام حسین(ع) و واقعه عاشورا را یاد کند، چشمانش اشک آلود می‌شود، شهیدی که هم یادش گریه‌آور است و هم اشک ریختن در سوگ او ثواب دارد و موجب احیای اهداف عاشورا می‌شود و امامان(ع) نیز توصیه فراوان بر عزاداری و گریستن بر مصیبت‌های آن حضرت داشته‌اند، امام حسین(ع) می‌فرمایند: من کشته شده اشک‌هایم.(4) و باز فرمود: من کشته شده اشکم و هیچ مؤمنی مرا یاد نمی‌کند، مگر آنکه گریه کرده و بغض گلویش را بگیرد و اشک در چشمانش می‌آید،(5) و امام صادق(ع) فرمود: کشته اشک یعنی هیچ مؤمنی او را یاد نمی‌کند، مگر گریه کند.(6)

بنابراین مراد از کشته شده اشک‌ها یعنی امام حسین(ع) به خاطر اهداف بزرگ و متعالی که داشتند و عده‌ای نگذاشتند، این اهداف در جامعه عملی شود و آن حضرت را شهید کردند، بر ملت‌های آزاده چنان این غم و اندوه سنگین است که هماره بر آن حضرت اشک می‌ریزند و حسین(ع) کشته شده‌ای است که اشک‌ها در یاد او سرازیر است.

 

پی‌نوشت‌ها:

1. ابن قولویه، جعفر، کامل الزیارات، بی‌جا، مؤسسه نشر الفقاهه، اول، 1417ه.ق، ص236.

2. مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، بیروت، مؤسسه الوفاء، دوم، 1403ه.ق، ج98، ص329.

3. ابن طاوس، رضی الدین، اقبال الاعمال، بی جا، مکتب الاعلام الاسلامی، اول، 1416 هـ .ق، ج3، ص342.

4. قمی، شیخ عباس، منتهی الامال، بی‌جا، هجرت، ج1، ص538.

5. شیخ صدوق، الامالی، قم، مؤسسه بعثت، اول، 1417 ه .ق، ص200.

6. نوری، حسین، مستدرک الوسائل، قم، ال البیت، دوم، 1408ه.ق، ج10، ص318

 

 

beytoote.com

mashreghnews.ir